Gemeente Velsen vindt het belangrijk om mensen op te vangen die hun thuisland moeten ontvluchten voor oorlog en geweld. De bestaande asielzoekerscentra in Nederland zitten al langere tijd vol: er zijn extra opvanglocaties nodig. De gemeente Velsen heeft in 2022 daarom gehoor gegeven aan de oproep van het Rijk voor tijdelijke  noodopvang.

Van 21 september 2022 tot 1 juli 2023 werd er noodopvang georganiseerd voor 1000 vluchtelingen op cruiseschip de Silja Europa, aan de VOB-kade in Velsen-Noord. Dit schip is zomer 2023 vervangen door het kleinere Ocean Majesty, waarop maximaal 300 vluchtelingen verblijven. De VOB-kade blijft de komende jaren, tot en met 31 december 2026, een opvanglocatie voor vluchtelingen. Daarnaast draagt Velsen bij door 100 alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv’ers) op te vangen in Driehuis. Dit staat beschreven in het Regionaal plan opvang asielzoekers Kennemerland 2025 en 2026.

In het voorjaar van 2022 heeft de gemeente onderzoek uitgevoerd naar geschikte opvang-locaties. Voorwaarde was dat deze locatie snel en effectief ingezet kon worden, zodat het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) de vluchtelingen er op korte termijn kon opvangen en huisvesten. Op water kunnen we sneller opvangplekken bieden dan op land. De gemeente heeft daarom gekozen voor een tijdelijk opvangschip tot we een asielzoekerscentrum (azc) op land gerealiseerd hebben. 

Opvang op een schip is een goede en snelle oplossing voor noodopvangsituaties. Dit soort opvang is wel relatief duur. Ook zijn op een schip bepaalde voorzieningen niet aanwezig: vluchtelingen kunnen er bijvoorbeeld niet zelf koken en kinderen kunnen er niet altijd veilig buiten spelen. Een schip is daarom niet geschikt voor opvang voor langere tijd. Dit soort opvang vindt daarom bij voorkeur plaats op een locatie op land.

Ja, het college stelde in 2023 een aantal randvoorwaarden op en besprak deze oktober 2023 met de gemeenteraad:

• Locatie is leefbaar en veilig in te richten voor zowel bewoners als omgeving;
• Locatie niet op of nabij bedrijventerrein;
• Voorkeur voor locatie in of aan de rand van een woonwijk;
• Bij voorkeur op gemeentegrond;
• Spreiding kwetsbare doelgroepen (asielzoekers, vluchtelingen uit Oekraïne en statushouders) over verschillende woonkernen;
• Voldoende draagkracht in woonkern;
• Geen concrete plannen voor woningbouw.

Ook het COA stelt aanvullende randvoorwaarden aan de geschiktheid van locaties:

• Ontwikkelkosten locatie staan in verhouding tot beschikbare capaciteit
• Locatie beschikbaar voor minimaal 5 jaar
• Overbrugbare afstand tot voorzieningen, zoals supermarkt, onderwijs en openbaar vervoer
• Locatiegrootte van minimaal 1,2 hectare voor een locatie van 200 asielzoekers. `

Uiteindelijk hebben bovenstaande randvoorwaarden geresulteerd in de volgende basiscriteria:

1. Minimaal voor 5 jaar beschikbaar vanaf eind 2024;
2. Geschikt om minimaal 200 opvangplekken te realiseren;
3. Ruimte voor een gebouw of tijdelijke bebouwing met een bruto vloeroppervlak van circa 4.500 m2;
4. Minimale oppervlakte: terrein met een oppervlakte van minimaal 1,2 hectare groot. Op een terrein van deze omvang is er ruimte voor woningen (circa 2 bouwlagen), algemene ontmoetingsruimtes, parkeerplekken, sport- en spelvoorzieningen en groen. De exacte invulling van het terrein is maatwerk van het COA, op basis van de mogelijkheden die de ruimte op de specifieke locatie en de specifieke omgevingskenmerken van een locatie.
5. Gemakkelijk aan te sluiten op nutsvoorzieningen;
6. In of direct aangrenzend aan een woonwijk (dit criteria is later opgenomen als wens, en dus niet als knock-out criterium);
7. Op de volgende reistijden tot voorzieningen:
   - 20 minuten fietsafstand van basisvoorzieningen zoals een supermarkt
   - 15 minuten loopafstand tot een aansluiting op het OV-net
   - 30 minuten loopafstand tot een supermarkt en basisonderwijs
   - 60 minuten fietsafstand tot voortgezet onderwijs.

Eerder stelde het COA de voorwaarde dat voor locaties - waar nog geen bestaande bebouwing aanwezig is - een minimum van 300 opvangplekken geldt. 
Op verzoek van het COA werden er vanaf eind december 2023 tot eind maart 2024 tijdelijk 178 statushouders extra op het schip Ocean Majesty opgevangen. De gemeente Velsen leverde hiermee een extra inspanning. Als tegenprestatie hiervoor, heeft Velsen met het COA afgesproken dat op de nog te onderzoeken landlocatie (maximaal) 200 opvangplekken aanwezig zijn.

Tussen oktober 2023 en voorjaar 2024 voerde de gemeente - samen met anderen - diverse onderzoeken uit. Het gaat om onderzoeken op het gebied van: ruimtelijke ordening, milieu, financiën, leefbaarheid & veiligheid, en verkeer & parkeren.
Onderdeel van dit onderzoek is de impact van mogelijke asielopvang op de leefomgeving van inwoners van met name Santpoort-Zuid. Daarom betrekken we de inwoners van Santpoort-Zuid op een intensieve en zorgvuldige manier bij deze onderzoeken.

De uitkomst van deze onderzoeken moet antwoord geven op de vraag:
Is het mogelijk voor langere tijd vluchtelingen op te vangen en te huisvesten in Santpoort-Zuid, op de locaties De Elta of Handgraaf?

De Elta en Handgraaf maken onderdeel uit van een gebied dat de provincie Noord-Holland heeft aangewezen als ‘Bijzonder Provinciaal Landschap’ (kortweg: BPL). In de hele provincie zijn er 32 van dergelijke gebieden. Per landschap is aangegeven welke ecologische, landschappelijke, cultuurhistorische of aardkundige waarden aanwezig zijn.

Ruimtelijke ontwikkelingen zijn in een BPL alleen via ontheffing mogelijk, bijvoorbeeld bij een groot maatschappelijk belang.

Als één van beide locaties geschikt is voor de langdurige opvang van asielzoekers, dan komen er maximaal 200 vluchtelingen te wonen.

In een asielzoekerscentrum zitten mensen die hopen dat zij een verblijfsstatus zullen krijgen. Die procedure kan soms langere tijd duren. Er zitten mensen die net zijn aangekomen, maar ook mensen die al midden in of aan het eind van hun asielprocedure bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zitten.
Als gemeente weten we van tevoren niet welke asielzoekers in een azc gaan verblijven. De mensen in een azc zijn een afspiegeling van de mensen die verblijven in aanmeldcentrum Ter Apel.

Het is van tevoren niet te zeggen uit welke landen ze komen. Dat hangt namelijk af welke asielzoekers Nederland binnenkomen en in Ter Apel bij de IND asiel aanvragen.
Het grootste deel van de mensen dat in de asielopvang verblijft in Nederland (peildatum 1 januari 2025) komt uit Syrië (40%), Turkije (6%), Irak (6%), Eritrea (5%), Somalië (5%), Jemen (4%), Iran (3%)en Nigeria (3%). Voor meer actuele informatie, zie de website van het COA: COA - Personen in de opvang van het COA | www.coa.nl

Als gemeente weten we niet van tevoren welke asielzoekers in een azc gaan verblijven.
Op peildatum 1 januari 2025 was de verhouding man – vrouw: 72% - 28%.

In 2024 kwamen er in totaal 44.055 asielzoekers en nareizigers naar Nederland. In december 2024 kwamen 2140 asielzoekers naar Nederland. Dat waren er 220 minder dan de maand ervoor. Daarnaast kwamen er 1090 nareizigers naar Nederland, 30 meer dan in november 2024. 

Asielzoekers uit veilige landen krijgen zelden een verblijfsvergunning. De rijksoverheid heeft een lijst gemaakt met landen die zij als veilig land ziet. Er is daar geen vervolging vanwege bijvoorbeeld ras, geloof, foltering of onmenselijke behandeling. In de asielopvang komt ongeveer 3% van de mensen uit een veilig land.

Uitgeprocedeerde asielzoekers hebben geen recht op asielopvang. Zij verblijven dus niet in de opvang bij het COA. Als hun asielaanvraag wordt afgewezen, moeten zij de opvang verlaten. Deze mensen worden geholpen bij het organiseren van hun vertrek door de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V).

De opvang van asielzoekers staat los van de opvang van Oekraïense vluchtelingen die gevlucht zijn voor de oorlog in hun eigen land, en in diverse opvanglocaties in de gemeente Velsen verblijven.

Ja, als gemeente willen we belanghebbenden en inwoners van Santpoort-Zuid zo goed mogelijk informeren en betrekken bij de diverse onderzoeken naar de geschiktheid van locaties De Elta en Handgraaf voor de opvang van asielzoekers. En hun meningen, zorgen, suggesties en ideeën zorgvuldig horen en in kaart brengen. Daarom zijn we in het najaar van 2023 gestart met een participatietraject.

Met het participatietraject geeft de gemeente inzicht in de activiteiten die ze organiseert om samen met inwoners en andere betrokkenen te onderzoeken of het mogelijk is 200 asielzoekers op te vangen in Santpoort-Zuid, locatie De Elta of Handgraaf. Half december 2023 organiseerden we 2 inwonersavonden voor direct-omwonenden in Santpoort-Zuid. Ook hielden we een op 7 februari 2024 een centrale digitale informatiebijeenkomst. In februari en maart hielden we een enquête onder omwonenden in Santpoort-Zuid. Verder vonden op diverse momenten gesprekken plaats met andere belanghebbenden, zoals voetbalvereniging SV Terrasvogels.  

Eind 2023 hebben we een klankbordgroep gevormd. Die bestaat uit ruim 130 omwonenden en belanghebbenden die willen meepraten over het onderzoek naar de geschiktheid van de locaties De Elta en Handgraaf. En de impact hiervan op de leefomgeving van de inwoners. De rol van deze groep is om met de gemeente mee te denken en ons te adviseren bij het onderzoek. Daarnaast willen we, na een mogelijke locatiekeuze, samen kijken wat er nodig is om de mogelijke opvang goed te laten verlopen voor zowel de inwoners van Santpoort-Zuid als voor de vluchtelingen.  

Voor de klankbordgroep organiseerden we in 2024 in totaal tien bijeenkomsten, waarin we een aantal thema’s uitgebreid bespraken. In april 2024 bezochten we met leden van de klankbordgroep twee azc’s. Op 5 maart 2025 ronden we fase 1 van het participatietraject af met een slotbijeenkomst van de  klankbordgroep Santpoort-Zuid. Daarin bespreken wij het participatieverslag en beantwoorden we vragen over de inhoud van dit verslag. Ook gaan we in op het vervolgproces van de besluitvorming en op de komende participatiefase.

Inwoners uit Santpoort-Zuid en andere kernen in de gemeente informeren we via:

• de website Samenspelvelsen.nl --- > pagina ‘Onderzoek azc-locaties Santpoort-Zuid'
• Nieuwsbrieven
• Social Media
• Nieuwsberichten op website Velsen.nl

Artikelen op de gemeentelijke informatiepagina’s in huis-aan-huis blad De Jutter.

Het resultaat is een uitgebreid en zorgvuldig participatieverslag. Samen met de resultaten van de diverse onderzoeken naar de twee locaties in Santpoort-Zuid biedt het college van B&W dit voor de zomer van 2025 aan de gemeenteraad aan.

Wij houden u op de hoogte via periodieke actuele berichten op deze website, SamenspelVelsen.nl. Ook plaatsen we hier relevante documenten, presentaties, brieven, verslagen, etc.
Ook kunt u zich abonneren op de Nieuwsbrief Onderzoek azc-locatie Santpoort-Zuid. Daarnaast zullen we u regelmatig op de hoogte houden via artikelen op de gemeentelijke Informatiepagina's. Deze staan wekelijks in huis-aan-huis blad De Jutter.
Inwoners van Santpoort-Zuid informeren we wanneer dat nodig of wenselijk is ook per brief. Deze brieven zijn ook altijd op deze website terug te lezen; ze staan onder Documenten.

Klik hier om u aan te melden voor de Nieuwsbrief!

• U kunt uw e-mail sturen naar het e-mailadres: opvang@velsen.nl
• Als u geen e-mail heeft, kunt u bellen met het Klantcontactcentrum (KCC) van de gemeente, via telefoonnummer: 140255

De gemeente heeft diverse Woo-verzoeken over het onderzoek naar een mogelijk
 azc-locatie op land in de gemeente ontvangen. Dit zijn verzoeken om informatie (Wet open overheid). Deze verzoeken (met alle documenten) kunt u hier vinden