Gemeente Velsen vond en vindt het belangrijk om mensen op te vangen die hun thuisland moeten ontvluchten voor oorlog en geweld. De situatie bij het aanmeldcentrum van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) in Ter Apel was de afgelopen periode onhoudbaar geworden. Er was een situatie ontstaan waarin mensen noodgedwongen op stoelen, op de grond of zelfs buiten moe(s)ten slapen.
Daarnaast zitten de bestaande asielzoekerscentra in Nederland al langere tijd overvol.
Er (waren en) zijn dringend extra opvanglocaties nodig. De gemeente Velsen heeft in 20222 gehoor gegeven aan de oproep van het Rijk voor tijdelijke extra noodopvang.

Sinds 9 augustus 2023 ligt het opvangschip Ocean Majesty aan dezelfde kade in Velsen-Noord. Op dit schip vangt het COA 300 vluchtelingen op. Deze noodopvang duurt tot eind 2024. Op verzoek van het COA worden er vanaf eind december 2023 tot eind maart 2024 tijdelijk 178 statushouders extra op het schip opgevangen.

Tussen 21 september 2022 en 1 juli 2023 verbleven er zo'n 1.000 asielzoekers tijdelijk op het schip Silja Europa, aan de VOB-kade in Velsen-Noord.

In het voorjaar van 2022 heeft de gemeente onderzoek uitgevoerd naar geschikte opvang-locaties op het water. Voorwaarde was dat deze locatie snel en effectief ingezet kon worden, zodat het COA de vluchtelingen er op korte termijn kon opvangen en huisvesten.

Hieronder staan een overzicht van deze voorwaarden en criteria.
De opvanglocatie op land:

• Is minimaal 1,5 hectare groot.
• Is geschikt voor langdurige opvang van 200 asielzoekers.
• De grond is (bij voorkeur) eigendom van de gemeente, of snel aan te kopen.
• Ligt in de buurt van bestaande woningbouw.
• Heeft diverse voorzieningen in de buurt, voor dagelijkse boodschappen en reizen met het openbaar vervoer (OV).
• Heeft voldoende buitenruimte.
• Draagt bij aan de spreiding van gevoelige, maatschappelijke opvangfuncties over alle woonkernen in de gemeente Velsen.
• De grond is nog niet bebouwd, en geschikt te maken.
  N.B.: (Vrijwel) alle geschikte, leegstaande gebouwen van de gemeente Velsen zijn al ingezet voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen.
• Heeft weinig of geen ruimtelijke- en milieu-belemmeringen.

Opvang op een schip is een goede en snelle oplossing voor noodopvang-situaties. Dit soort opvang is relatief duur. Ook zijn op een schip bepaalde voorzieningen niet aanwezig: vluchtelingen kunnen er bijvoorbeeld niet zelf koken.
Een schip is daarom niet geschikt voor opvang voor langere tijd. Dit soort opvang vindt daarom bij voorkeur plaats op een locatie op land.

Op verzoek van het COA worden er vanaf eind december 2023 tot eind maart 2024 tijdelijk 178 statushouders extra op het schip Ocean Majesty opgevangen. De gemeente Velsen levert hiermee een extra inspanning.
Als tegenprestatie hiervoor, heeft Velsen met het COA afgesproken dat op de nog te onderzoeken landlocatie (maximaal) 200 opvangplekken aanwezig zijn. Eerder stelde het COA de voorwaarde dat voor locaties -waar nog geen bestaande bebouwing aanwezig is- een minimum van 300 opvangplekken geldt. 

Naast opvanglocaties op water, bracht de gemeente in het voorjaar van 2023 ook geschikte locaties op land in kaart. Hiervoor stelde het college van B&W samen met de gemeenteraad een aantal randvoorwaarden en criteria op.

Ook het COA stelt bepaalde voorwaarden en criteria aan een opvanglocatie op land (die geschikt is of te maken is) voor langere tijd:

• De ontwikkelkosten van de locatie moeten in verhouding staan tot de opvangcapaciteit.
• De locatie is beschikbaar voor minimaal 5 jaar.
  (N.B.: locaties die korter beschikbaar zijn vallen onder noodopvang.)
• De afstand tot voorzieningen zoals een supermarkt, onderwijs en het openbaar vervoer (OV) is te overbruggen.

Op basis van de hierboven genoemde voorwaarden en criteria kwamen er vier mogelijke locaties in beeld:

• Sportpark de Elta en Handgraaf (beide in Santpoort-Zuid)
• Grote Buitendijk (Velserbroek)
• Santpoortse Dreef (Santpoort-Noord)

Naast opvanglocaties op water, bracht de gemeente in het voorjaar van 2023 ook geschikte locaties op land in kaart. Hiervoor stelde zij een aantal randvoorwaarden en criteria op.

Hieronder staat een overzicht van onze voorwaarden en criteria.

De opvanglocatie op land:

• Is minimaal 2 hectare groot.
• Is geschikt voor langdurige opvang van 200 asielzoekers.
• De grond is (bij voorkeur) eigendom van de gemeente, of snel aan te kopen.
• Ligt in de buurt van bestaande woningbouw.
• Heeft diverse voorzieningen in de buurt, voor dagelijkse boodschappen en reizen met het openbaar vervoer (OV).
• Heeft voldoende buitenruimte.
• Draagt bij aan de spreiding van gevoelige, maatschappelijke opvangfuncties over de hele gemeente.
• De grond is nog niet bebouwd, en geschikt te maken.
  N.B.: (Vrijwel) alle geschikte, leegstaande gebouwen van de gemeente Velsen zijn al ingezet voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen.
• Heeft weinig of geen ruimtelijke- en milieu-belemmeringen.

Ook het COA stelt bepaalde voorwaarden en criteria aan een opvanglocatie op land (die geschikt is of te maken is) voor langere tijd:

• De ontwikkelkosten van de locatie moeten in verhouding staan tot de opvangcapaciteit.
• De locatie is beschikbaar voor minimaal 5 jaar.
  (N.B.: locaties die korter beschikbaar zijn vallen onder noodopvang.)
• De afstand tot voorzieningen zoals een supermarkt, onderwijs en het openbaar vervoer is te overbruggen.

Op basis van al deze voorwaarden en criteria kwamen er vier mogelijke locaties in beeld:

• Sportpark de Elta en Handgraaf (beide in Santpoort-Zuid)
• Grote Buitendijk (Velserbroek)
• Santpoortse Dreef (Santpoort-Noord).

Tussen oktober 2023 en voorjaar 2024 voert de gemeente -samen met anderen- diverse onderzoeken uit. Het gaat om diverse onderzoeken op het gebied van: ruimtelijke ordening, milieu, financiën, leefbaarheid & veiligheid, en verkeer & parkeren.

Onderdeel van dit onderzoek is ook de impact van mogelijke asielopvang op de leefomgeving van inwoners van met name Santpoort-Zuid. Daarom betrekken we de inwoners van Santpoort-Zuid op een intensieve en zorgvuldige manier bij deze onderzoeken.

De uitkomst van deze onderzoeken moet antwoord geven op de vraag:

• Is het mogelijk voor langere tijd vluchtelingen op te vangen en te huisvesten in Santpoort-Zuid, op de locaties De Elta ofHandgraaf?

Beide locaties maken onderdeel uit van een gebied dat de provincie Noord-Holland heeft aangewezen als ‘Bijzonder Provinciaal Landschap’ (kortweg: BPL). In de hele provincie zijn er 32 van dergelijke gebieden. Per landschap is aangegeven welke ecologische, landschappelijke, cultuurhistorische of aardkundige waarden aanwezig zijn.

Ruimtelijke ontwikkelingen zijn via ontheffing mogelijk in een BPL, bijvoorbeeld bij een groot maatschappelijk belang. Daarom overlegt de gemeente ook regelmatig met de provincie over deze twee locaties.

Op dit moment voert de gemeente diverse onderzoeken uit. Als één van beide locaties geschikt is voor de langdurige opvang van asielzoekers, dan komen er in principe maximaal 200 vluchtelingen te wonen.

In een asielzoekerscentrum (azc) zitten mensen die hopen dat zij een verblijfsstatus zullen krijgen. Die procedure kan soms langere tijd duren. Er zitten mensen die net zijn aan-gekomen, maar ook mensen die al midden in of aan het eind van hun asielprocedure bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zitten.
Als gemeente weten we niet van tevoren welke asielzoekers in een azc gaan verblijven.

Het is van tevoren niet te zeggen uit welke landen ze komen. Dat hangt namelijk af welke asielzoekers Nederland binnenkomen en in Ter Apel bij de IND asiel aanvragen.

Het grootste deel van de mensen die in 2023 in de asielopvang verbleven in Nederland kwam uit Syrië (41%), Turkije (7%), Jemen (6%) en Afghanistan (5%). Voor meer actuele informatie, zie de website van het COA: COA - Personen in de opvang van het COA | www.coa.nl

Als gemeente weten we niet van tevoren welke asielzoekers in een azc gaan verblijven.
Gemiddeld over 2023 was de verhouding man – vrouw: 73,5% - 26,5%.

In 2023 kwamen er in totaal 48 500 asielzoekers en nareizigers naar Nederland.

• In december 2023 kwamen er 3.830 asielzoekers naar Nederland. Dat waren er 305 minder dan de maand ervoor.
• Daarnaast kwamen er 940 nareizigers naar Nederland, 200 meer dan in november 2023.

Asielzoekers uit veilige landen krijgen zelden een verblijfsvergunning. De rijksoverheid heeft een lijst gemaakt met landen die zij als veilig land ziet. Er is daar geen vervolging vanwege bijvoorbeeld ras, geloof, foltering of onmenselijke behandeling. In 2022 kwam ongeveer 5% van de asielzoekers die voor het eerst asiel aanvroegen uit een veilig land. In de asielopvang komt ongeveer 3% van de mensen uit een veilig land.

Uitgeprocedeerde asielzoekers hebben geen recht op asielopvang. Zij verblijven dus niet in de opvang bij het COA. Als hun asielaanvraag wordt afgewezen, moeten zij de opvang verlaten. Deze mensen worden geholpen bij het organiseren van hun vertrek door de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V).

De opvang van asielzoekers staat los van de opvang van Oekraïense vluchtelingen die gevlucht zijn voor de oorlog in hun eigen land, en in diverse opvanglocaties in de gemeente Velsen verblijven.

Ja, als gemeente willen we belanghebbenden en inwoners van Santpoort-Zuid zo goed mogelijk informeren en betrekken bij de diverse onderzoeken naar de geschiktheid van locaties De Elta en Handgraaf voor de opvang van asielzoekers. En hun meningen, zorgen, suggesties en ideeën zorgvuldig horen en in kaart brengen. Daarom zijn we in het najaar van 2023 gestart met een participatietraject

Diverse groepen inwoners gaan we steeds zo goed mogelijk informeren en betrekken bij al onze activiteiten. Dit is afhankelijk van hun behoefte en mate van betrokkenheid.

Meningen, zorgen, suggesties en ideeën van overige inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties uit Santpoort-Zuid en (directe) omgeving, inventariseren  we via o.a. gesprekken en vragenlijsten.

Eind 2023 hebben we een klankbordgroep gevormd. Die bestaat uit ruim 120 omwonenden en belanghebbenden die willen meepraten over het onderzoek naar de geschiktheid van de locaties De Elta en Handgraaf. En de impact hiervan op de leefomgeving van de inwoners. De rol van deze groep is om met de gemeente mee te denken en ons te adviseren bij het onderzoek. Daarnaast willen we samen kijken wat er nodig is om de mogelijke opvang goed te laten verlopen voor zowel de inwoners van Santpoort-Zuid als voor de vluchtelingen.  

In januari 2024 vonden er 4 startbijeenkomsten plaats. Tussen februari en april 2024 organiseren we diverse bijeenkomsten waarin we een aantal belangrijke thema's uitgebreid bespreken en in kaart brengen. Ook bezoeken we in april 2024 één of meerdere azc's.

Inwoners uit Santpoort-Zuid en andere kernen in de gemeente informeren we via:

• de website Samenspelvelsen.nl --- > pagina ‘Onderzoek azc-locaties Santpoort-Zuid'
• Nieuwsbrieven
• Social Media
• Nieuwsberichten op website Velsen.nl

Artikelen op de gemeentelijke informatiepagina’s in huis-aan-huis blad De Jutter

Het resultaat is een uitgebreid en zorgvuldig participatieverslag. Samen met de resultaten van de diverse onderzoeken naar de twee locaties in Santpoort-Zuid biedt het college van B&W dit in de zomer van 2024 aan de gemeenteraad aan.

Wij houden u op de hoogte via periodieke actuele berichten op deze website, SamenspelVelsen.nl. Ook plaatsen we hier relevante documenten, presentaties, brieven, verslagen, etc.

Ook kunt u zich abonneren op de Nieuwsbrief Onderzoek azc-locatie Santpoort-Zuid. Daarnaast zullen we u regelmatig op de hoogte houden via artikelen op de gemeentelijke Informatiepagina's. Deze staan wekelijks in huis-aan-huis blad De Jutter.

Inwoners van Santpoort-Zuid informeren we wanneer dat nodig of wenselijk is ook per brief. Deze brieven zijn ook altijd op deze website terug te lezen; ze staan onder Documenten.

Klik hier om u aan te melden voor de Nieuwsbrief!

• U kunt uw e-mail sturen naar het e-mailadres: opvang@velsen.nl
• Als u geen e-mail heeft, kunt u bellen met het Klantcontactcentrum (KCC) van de gemeente, via telefoonnummer: 14.055

De gemeente heeft diverse Woo-verzoeken over het onderzoek naar een mogelijk
 azc-locatie op land in de gemeente ontvangen. Dit zijn verzoeken om informatie (Wet open overheid). Deze verzoeken (met alle documenten) zullen we in de komende periode online zetten.