Het verleggen van de riolering bood de kans om echt te gaan graven. Het resultaat: greppels en gaten waar palen in hebben gezeten, keramiekscherfjes en afdrukken van koeienpoten.
Strand
Als op deze plek dieper dan 40 cm in de bodem gegraven wordt, wordt archeologisch onderzoek gedaan. Zeker als uit eerdere onderzoeken en proefboringen blijkt dat er een kans is om sporen te vinden van bewoning. Iris Korver is projectleider en archeoloog bij Transect, het archeologisch onderzoeksbureau dat het onderzoek uitvoert. Zij vertelt dat het grasveld naast de Stadsschouwburg ligt op een plek waar heel lang geleden het strand was. Daardoor isde kans groter dat er ooit mensen hebben gewoond of rondgelopen.
Donkere grond
Iris vertelt hoe het onderzoek is aangepakt. “We starten altijd met een bureauonderzoek. Dan kijken we naar vondsten in de buurt. Op deze plek hebben we ook proefboringen gedaan. Uit die proefboringen bleek dat op deze plek nog nooit is gegraven. Dat maakt de kans dat je resten vindt groter."
“We werkten voor dit onderzoek nauw samen met de aannemer. Normaalgesproken maken we altijd een proefsleuf, maar in dit geval diende de sleuf die voor het riool gegraven moest worden als proefsleuf. De aannemer deed dus het graafwerk, wij keken mee. Op het moment dat we een vermoeden hadden van resten of sporen legden we het werk stil om nader onderzoek te doen. Donkere grond kan er bijvoorbeeld op wijzen dat er ooit een gat voor een paal of een greppel gegraven is. Komen we dat tegen, dan gaan we op zoek naar vondsten. In dit geval ontdekten we meerdere greppels en paalgaten, maar bijvoorbeeld ook afdrukken waarvan we denken dat het koeienpoten zijn.”
Het verhaal van de gemeente Velsen
Bij archeologische begeleiding kijkt een archeoloog letterlijk over de schouder van de bouwmedewerkers mee. Zodra er tijdens het werk sporen worden gevonden, kan het werk worden stilgelegd voor nader onderzoek. Dit is anders dan een reguliere opgraving, waarbij archeologen zelf actief graven. Het uitgangspunt in Nederland is om niet onnodig te graven en resten zoveel mogelijk te laten zitten, zoals afgesproken in het Verdrag van Malta.
Archeologisch onderzoek kan maar één keer worden uitgevoerd. Als er eenmaal gegraven is, is alle informatie weg. Daarom is het belangrijk om zorgvuldig te werk te gaan en alles goed te documenteren. Archeologie is een belangrijk onderdeel van ons cultureel erfgoed en vertelt het verhaal van de gemeente Velsen, dat veel verder teruggaat dan de aanleg van het Noordzeekanaal.
Houtskool- en pollenmonsters
Iris: “Alles wat we tegenkomen wordt zorgvuldig vastgelegd. Van de greppels en paalgaten maken we dwarsdoorsnedes, beschrijvingen en foto’s. We nemen ook grondmonsters, bijvoorbeeld van houtskool of van pollen die we in de greppels en paalgaten vinden. Zo kunnen we bepalen welke planten vroeger op die plek groeiden. De stukjes keramiek die we vonden, gaan we nu eerst wassen. Daarna bepalen we hoe oud ze precies zijn. Dat doen we met behulp van beschrijvingen van andere vondsten uit die tijd. De stukjes keramiek bewaren we daarna in een speciale opslag.”
Het archeologisch onderzoek in het veldje zelf is nu afgerond. Het nieuwe riool kan dus de grond in. We zijn weer een belangrijke stap verder in de voorbereiding van de vernieuwing van de Stadsschouwburg.
Foto: Transect